Туй пилӗсемпе кӗллисем

Ӗмӗр ҫаврӑнӑшӗпе килекен уявсем ҫулталӑк ҫаврӑнӑшӗпе ҫыхӑннӑ. Ӗлӗксенче салтака ӑсатасси, туй тӑвасси, юпа лартасси ҫулталӑкӑн палӑртнӑ вӑхӑчӗсенче кӑна пулса иртме пултарнӑ. Паллах, хӗлле те, ҫулла та туй ирттерме чарман. Анчах ҫӗр ӗҫӗнчи хресчен туйсене ҫур аки хыҫҫӑн, ӗҫҫи пуҫланичченхи илемлӗ те ирӗклӗ вӑхӑтра ирттерсе яма тӑрӑшнӑ.

Туй сӑмахлӑхӗ питӗ пуян. Ҫав хушӑрах пил сӑмахӗсем паянчченех лайӑх упранса юлнӑ, вӗсене халӗ те калаҫҫӗ. Туй вӑхӑтӗнче пил панине итлеме халӑх ятарласах йышлӑ пухӑнатъ.

Туй ӗҫӗ те, ытти пысӑк ӗҫсем пекех, Турӑпа ватӑсене пуҫҫапмасӑр иртмест. Пичке пуҫлани, ҫула тухни, шилӗк лартни, хӗр кӑларни, хӗве хупни, шыв ҫулӗ пуҫлани тата ытти пулӑм малтан ырӑ хӑватсен ячӗпе кӗлӗ каланинчен пуҫланнӑ. Кӗлӗ йӗркине ача-пӑчапа яш-кӗрӗм сайра хутшӑнать. Ӑна ватӑ ҫынсем тата туй йӗркелӳҫисем ирттереҫҫӗ.

Ҫӗнӗ мӑшӑр ҫуралнӑ чухне пил парасси, кӗлӗ каласси яланах пулса пырать. Туйпа е туйсӑр пӗрлешни, вӑрласа кӗртни е килӗшсе мӑшӑрланни пултӑр — пуянне-чухӑнне пӑхмасӑр аслисем ҫӗнӗ ҫынпа кӗрӗве кирек хӑҫан та парнесем парса, кӗлӗ каласа, ырӑ сунса пилленӗ. Ҫак йӗрке чӑваш хушшинче ӗмӗрсем тӑршши ҫирӗп тытӑнса тӑратъ.

Кӗнекене пилсемпе кӗлӗсене пӗр-пӗринчен уйӑрса туй тӑсӑмне кура вырнаҫтарнӑ. Пӗр йышши пиле, кӗлле тӗрлӗ самантра калаҫҫӗ. Вӗсен варианчӗсем нумай. Ҫӗнӗ саманари пилсем литература хайлавӗ пекех янӑраҫҫӗ, мӗншӗн тесен туй ӑстисем вӗсене туйран туя якатса пыраҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах кӗлӗ сӑмахӗсем сахал улшӑннӑ. Вӗсене авалхи майлах калаҫҫӗ.