Выльӑх-чӗрлӗхе самӑртма хупнӑ чухне каланӑ сӑмахсем
1079
Ялта чӑвашсем выльӑх ҫитерме хупнӑ чухне ахаль тӳрех хупмаҫҫӗ. Хупас выльӑхне, хытӑ ҫисе мӑнтӑрлантӑр тесе, кӳршӗрен ҫавӑн пек пыра хытӑ ҫиекен ҫынна суйласа илеҫҫӗ те ун аллине парса акӑ ҫапла кӗлтуса хупаҫҫӗ. Иккӗн пыраҫҫӗ те, пӗри мӑнтӑрринчен ыйтать: «Кӑна мӗншӗн хупатӑн?» — тет. «Хам пек хытӑ ҫисе мӑнтӑрланма хупатӑп». — тет. Вара мӑнтӑрри пӑявран тытать те хӑй тавра виҫӗ хут кӗлтуса витене кӗртсе ярать.
Кӗпҫе пек хӑпарса кай, нумай кӗтӗр, сахал тухтӑр, пурте тулӑхлӑ пултӑр.
1080
Кӗпҫе пек хӑпарса кай, нумай кӗтӗр, сахал тухтӑр, пурте тӳлӗхлӗ пултӑр.
1081
Кӑмакара пӗҫернӗ хӑпартӑва, сӗт пӑттине хуранӗ-кӑшӑлӗпех картана илсе тухнӑ. Карта варрине сӗт пӑттине лартнӑ, хӑпартӑва алла тытса Пихампара асӑнса мӗнпур ҫемйипех ҫакӑн пек каланӑ: «Кайӑк-хуҫаран выльӑха-чӗрлӗхе упрама кӗлтӑватпӑр» тенӗ. Ҫавӑн хыҫҫӑн кӗлтуса пӗтернӗ маях хӑпартӑва картари кашни выльӑх умне утса пырса, татӑк-татӑк таткаласа ҫырттара-ҫырттара тухнӑ. Кашни выльӑхне ҫырттарнӑ чух ҫапла каланӑ: «Эй, Пихампар, выльӑх-чӗрлӗхе кайӑк-хуҫаран сыхла, тӗрӗс-тӗкел усра» тенӗ. Кун хыҫҫӑн ҫемйипех сӗт пӑтти ҫиме хуран йӗри-тавра чӗркуҫленсе ларса тухнӑ, кашӑксене аллисене тытса сӗт пӑттине хуран ҫинченех ҫиме тытӑннӑ, пӑтта кашӑкпа кашни ӑсмассерен, куҫ хывнӑ услам ҫу ҫине чиксе кӑларса ҫинӗ. Сӗт пӑттине ҫисе яраймасан вара ҫемйипех юлашки пӑттине пӗтӗмпех ним хӑварми хурсене, кӑвакалсене, чӑхсене йыхӑрса илсе сапаласа ҫитерсе янӑ.
- Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем
- Ӑрӑмлӑ сӑмахлӑх: пилпе халал, тупа, кӗлӗ-сӑрман тата вӗсене каламалли йӗркесем
Шырав
Пайсем
- Харкам сӑвап, сунӑм, тупа
- Тӗнче хӑвачӗсене чыслани
- Ҫурхи тата ҫуллахи уявсемпе чӳк кӗллисем
- Хӗле кӗнӗ йӗркепе калакан кӗлӗсем
- Кил-йышри кулленхи йӑласемпе кӗлӗсем
- Пытару йӗркипе сӑмахлӑхӗ
- Асӑну йӗркипе сӑмахлӑхӗ
- Хресчен ӗҫӗн кӗллисем
- Мӑчавӑрсем халӑха каланинчен