Пилсемпе кӗлӗсем

Ҫумӑр учӳкӗ

 

332

Пӑтти пиҫсе ӗлкӗрсессӗн хуранне кӗвентеленсе ҫӗклесе ҫӗр ҫине лартаҫҫӗ те хуранти пӑтӑ ҫине чӳкне ирттерекен ватӑ ҫу куҫӗ туса хурать Хӑй вара хурантан кашӑкпа пӑтӑ ӑсса илет те ҫӗлӗкне хывса хул хушшине хӗстерсе мал еннелле пӑхса кӗлтума пуҫлать. Унпа юнашар пур ачасем те ҫӗлӗкӗсене хул хушшине хӗстерсе ӗречӗпе тӑрса каяҫҫӗ. Вӑл вара ҫапла сӑмахсемпе каласа кӗлтума пуҫлать:

Эй, Аслӑ Турӑ, Аслӑ Турӑ Амӑшӗ! Ҫырлахсам пире, пире ан пӑрахсам, Сирӗн ҫине анчах шанса тӑратпӑр эпир. Эй, Аслӑ ати Турри! Сана ҫак ҫамрӑк айван ачасем те пулин хуран тулли пӑтӑ пӗҫерсе, ҫу куҫӗ хывса Сана асӑнаҫҫӗ, Сана витӗнеҫҫӗ, Сана тархаслаҫҫӗ, вӗсен кӗллисене те пулин хапӑл илсем, тырӑ-пулсем ҫине чипер ырӑ сывлӑм яр, чипер тӳлек сиплӗхлӗ ҫумӑр пар, хаяр ҫил-тӑвӑлсенчен, тискер пӑрлӑ ҫумӑрусенчен витсе сыхласа тӑр; акнӑ тырӑсен хӑмӑлӗсене хӑмӑш пек пар, пучаххисене чакан тӑрри пек пар, уй пиҫсе ҫитсессӗн шыв юхӑмӗ пек юхса вырттӑр, аминь.

Эй, аслӑ Турӑ! Самана хушшине чипер лӑплантарса усра, вут-кӑвартан, вӑрӑ-хурахран астутарса тӑр, аминь. Выльӑх-чӗрлӗхсене ӗрчеттерсе пӗр вӗҫӗ картара, тепӗр вӗҫӗ вакӑра пулмалла ту, аминь.

Эй, ырӑ Турӑ, Пӳлӗх! Пире тепӗр ҫак вӑхӑтчен пур усал чиртен-чӗртен те сыхласа хӑтарса тӑр, аминь. Эй, Турӑ, пӗлни пур, пӗлменни пур, мӗн пӗлнипе каҫар, ҫак айван ывалийӗн-херийӗн кӗллисене хапӑл илсе ҫырлахсам пире, ҫырлахсам.

333

Пӑтӑ пиҫсессӗн хӑй суйласа илнӗ ҫын виҫӗ хуранне те пӗрле юнашар антарса лартать те кашни хурӑн ҫине куҫ туса виҫшер кашӑк ҫу хурать. Тата кашни хуран ҫумне чашӑкпа виҫшер пашалу, пӗрер пуҫламан ҫӑкӑр е читнай [ҫине] ҫу сӗрсе лартать. Пӗр кашӑк пӑтӑ ӑсса илет те хура хӑрпуллӑ ҫӗлӗкне сылтӑм хул хушшине хӗстерсе, мал еннелле пӑхса ак ҫапла сӑмахсем каласа чӳклеме пуҫлать:

Эй, таса ырӑ Турӑ! Ҫырлах пире, ан пӑрах пире! Эпир Сана авалхи йӑлана пӑрахмасӑр, пӑхӑнса, виҫӗ хуран пӑтӑ пӗҫерсе, виҫӗ ҫуллӑ пашалупа, пӗр пуҫламан ҫӑкӑрпа Сана асӑнатпӑр, Сана витӗнетпӗр, Сана тархаслатпӑр.

Эй, Аслӑ ати Турри! Ҫак хура халӑх ачисем Сана витӗнеҫҫӗ, Сана пӑхӑнаҫҫӗ. Вӗсен кӗллине хапӑл илсем, аминь, ҫырлах.

Эй, Турӑ Амӑшӗ! Пире ҫырлахса тырӑ-пулӑсем ҫине чипер, тӳлек сиплӗхлӗ ҫӑмӑр пар; усал ҫил-тӑвӑлсенчен, тискер пӑрлӑ ҫӑмӑрсенчен витсе сыхласа тӑр. Акнӑ тырӑ-пулӑсене алла лайӑх илме пар, авӑн картине кӳртсен итем тулли тыррине пар, арпалӑх тулли арпине пар, авӑн карти тулли улӑмне пар. Кӗлете кӳртсен тӳперен тӑтӑр. Вут-кӑвартан, вӑрӑ-хурахсенчен, курайман тӑшмансенчен сыхласа астутарса тӑр. Выльӑх-чӗрлӗхсене ӑнтарса пыр, пӗр вӗҫӗ картара, тепӗр вӗҫӗ хирте пулмалла ту, аминь, ҫырлах.

Эй, Пӳлӗхҫӗ! Пире тепӗр ҫак вӑхӑта ҫитинчен усра, килнӗ шухӑшсене астутарса тӑр, усалтан, чиртен витсе сыхласа тӑр, аминь, ҫырлах.

Статьясем

Шырав

Пайсем

Ҫавӑн пекех пӑхӑр