Пилсемпе кӗлӗсем

831-мӗш кӗлӗ

Вилнӗ ҫынна ҫуса вырттарсан шӑтӑк алтма каяҫҫӗ. Алтма пырсанах чӑн малтан масар ҫинче ҫӑкӑрпа чӑкӑт хываҫҫӗ. Акӑ ҫапла каласа хываҫҫӗ: «Ҫӗр ашшӗ, ҫӗр амӑшӗ, ҫак масар пуҫлӑхӗ (масар пуҫлӑхӗ тесе ҫӗнӗ масар ҫине чӑн малтан пытарнӑ ҫынна калаҫҫӗ. Масар пуҫлӑхӗн ӗҫӗ пит нумай. Кашни ҫӗнӗ вилекен ҫынна вӑл йышӑнмалла, ӑна вырӑн кӑтартса памалла, ӑна вӗрентмелле, кӑтартмалла мӗнле-мӗнле тумаллине), умӑнта пултӑр», — теҫҫӗ.

Хывсан тин алтма тытӑнаҫҫӗ. Чӑн малтан пӗри (вилекен кама хушса хӑварнӑ, ҫавӑ) тӑваткал тӑпра касса кӑларса илет, ӑна сӑвап тӑпри теҫҫӗ. Вӑл тӑпрана ҫынна пытарнӑ чух ҫын пуҫӗ тӗлне тупӑк айне хурса хӑвараҫҫӗ. Ӑна каснӑ чух «вилнӗ (ятне калаҫҫӗ) алӑкӗ» теҫҫӗ. Вӑл тӑваткал тӑпра пит кирлӗ, хаклӑ япала: ахӑр самана килсен (кончина мира) вилнӗ ҫын тӑнӑ чух ӑна ҫав тӑваткал тӑпра ҫӗклесе ҫӗре уҫса кӑларать тет. Алтма сарӑ тӑма ҫитиччен алтаҫҫӗ, вилнӗ ҫынна хура тӑпра ӑшнӗ хумаҫҫӗ. Хура талра ӑшне пытарсан ахӑр саманара хура тӑпрана ҫиекен килсен вилнӗ ҫын ӳтне те ҫисе ярать теҫҫӗ.

Тупӑк тума, шӑтӑкне алтнӑ чух тӑваткал тӑпра касса кӑларма вилекен ҫын хӑй савнӑ ҫынна хушса хӑварать.