590-мӗш кӗлӗ
Салтак ачине пуҫламан ҫӑкӑр парса пӗр чӗлӗ ҫӑкӑр сӑмси кастараҫҫӗ. Ҫӑкӑр сӑмси — чӗлли — ҫӗре ӳкет. Чӗлли месерле ӳксен — лайӑх, ӳпне ӳксен — начар паллӑ. Ҫакӑн хыҫҫӑн салтак ачи ашшӗ-амӑшне тӗпеле лартса пуҫҫапать, юрлать:
Кӑвак лашисене ай кӳлер-и,
Хӳрисене ҫавӑрса ҫыхар-и?
Атте-аннене вырӑна ай лартар-и,
Ик уринчен тытса тайлар-и?
Сулахайӗнчен тытса ай тайӑлсан
Сума сумас тесе ан калӑр.
Сылтӑмминчен тытса ай тайӑлсан,
Укҫа ыйтать тесе ан калӑр.
Мана сирӗн укҫӑр ай кирлӗ мар,
Пехилӗре парса ярсамӑр.
Пуҫҫапнӑ чух ашшӗ-амӑшӗ пехиллет:
Салтакра лайӑх служить ту. Тӑван ҫӗршыва лайӑх сыхла. Службӑна лайӑх пӗтерсе киле чипер, сывӑ таврӑн, ман тӑпрана таптама таврӑн.
Унтан ӑна сӑра тултарнӑ курка ҫине укҫа хурса параҫҫӗ ҫапла каласа:
Ҫак укҫана каялла илсе кил.
Вӑл укҫине каялла илсе килме хушни мар, укҫи ачана чипер-сывӑ каялла таврӑнма пулӑшмаллине пӗлтерет. Унтан ӑсатма пынӑ ҫынсем те укҫа пехиллесе параҫҫӗ. Салтак ачи ура ҫине тӑрса, ытамлашса, чуптуса ашшӗ-амӑшӗпе, тӑванӗсемпе уйрӑлать те пӳртрен юрласа тухать.
- Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем
- Ӑрӑмлӑ сӑмахлӑх: пилпе халал, тупа, кӗлӗ-сӑрман тата вӗсене каламалли йӗркесем
Шырав
Пайсем
- Харкам сӑвап, сунӑм, тупа
- Тӗнче хӑвачӗсене чыслани
- Ҫурхи тата ҫуллахи уявсемпе чӳк кӗллисем
- Хӗле кӗнӗ йӗркепе калакан кӗлӗсем
- Кил-йышри кулленхи йӑласемпе кӗлӗсем
- Пытару йӗркипе сӑмахлӑхӗ
- Асӑну йӗркипе сӑмахлӑхӗ
- Хресчен ӗҫӗн кӗллисем
- Мӑчавӑрсем халӑха каланинчен