Пилсемпе кӗлӗсем

353-мӗш кӗлӗ

Ирхине ирех анкарти хыҫне Шорти ҫерем ҫине халӑх кӗрлесе тухрӗ. Пурте шап-шурӑ кӗпе-йӗм тӑхӑннӑ. Тихасем мӑйӗнчен кӑкарнипе тӑраҫҫӗ. Шап-шурӑ сухаллӑ, шап-шурӑ ҫӳҫлӗ, шур кӗпе, шур йӗм тӑхӑннӑ, ҫара уран тӑракан Патши Михали тихасен пуҫӗсем ҫине куркаран шыв ячӗ.

Пӳлӗхҫӗм, йышӑнсам пирӗн Сопар халӑхӗн парнине, лашу ватӑлчӗ пулӗ, парсам пире ҫумӑр, ан вӗлер выҫӑпа хура халӑха!

Пысӑк сӑра хуранӗ вырнаҫтарса лартрӗҫ, вучахсем турӗҫ, вут чӗртсе ячӗҫ. Хӗвел тухӑҫнелле тӑрса пурте тем-тем каласа пуҫҫапрӗҫ, унтан кӑнтӑралла, хӗвел анӑҫнелле, ҫурҫӗрелле ҫаврӑнса пуҫҫапса тепӗр хут хӗвел тухӑҫнелле ҫаврӑнса ҫитрӗҫ те пил ыйтрӗҫ.

Ваттисем малти ретре, Патши Михали, Самар Павӑлӗ, Тихон Йӑванч, Савиле, Йӑван Гаврилӑч ҫапла каласа пуҫҫапаҫҫӗ:

Хӗвел тухӑҫӗнчи шур кӳлӗри шур Турӑ, Санран эпир ҫумӑр тархаслатпӑр, Сана пиллесе виҫӗ тиха, тӑхӑр така, виҫӗ хур халаллатпӑр, пирӗн мӗскӗн чӑвашсен парнине йышӑнсам, халӑха выҫӑ ан вӗлер.

Какай-аш пиҫсе ҫитсен кӑларса вакласа мӑн йывӑҫ тирӗксем ҫине хучӗҫ, пурте ура ҫине тӑчӗҫ: икҫӗр-виҫҫӗр ҫын та пулӗ хӑйсем, хӗвел тухӑҫнелле пӑхса пуҫҫапма пуҫларӗҫ.

Унтан ерипен кӑнтӑра ҫаврӑнса, унталла пӑхса ӑшӑ енчи ырӑ кӑмӑллӑ Турӑран (ҫав сӑмахсенех каласа) ҫумӑр ыйтрӗҫ. Унтан, хӗвел анӑҫнелле ҫаврӑнса, хӗвел анӑҫӗнчи ырӑ кӑмӑллӑ Турӑран нӳрӗ сывлӑшпа ӑшӑ ҫумӑр ыйтрӗҫ, юлашкинчен ҫурҫӗрелле пӑхса унти Турӑран: «Сивӗ хаяр пӑрлӑ ҫумӑр ан яр, хаяр уяр, сивӗ ҫилпе ҫӗре типӗтсе ан яр», — тесе тархасласа парнесем кӳчӗҫ.

Вара яшкапа аш ҫиме тытӑнчӗҫ. Кам мӗн чухлӗ ҫиет, ҫавӑн чухлӗ параҫҫӗ, пурте ҫерем ҫине ларнӑ, апатланаҫҫӗ. Пӗтӗм ашне ҫисе ярсан пур шӑммисене пӑрахса ҫунтарса ячӗҫ, тепре тӑрса кӗлтуса килӗсенелле саланчӗҫ, ҫумӑр кӗте пуҫларӗҫ.