Пилсемпе кӗлӗсем

Сасӑ кӑларни

Тупӑк умӗнче «сасӑ кӑларни» — хӳхлесе, хурланса каланӑ кӗлӗсемпе юрӑсем. Вӗсене вилнӗ ҫын тӑванӗсем, ятарласа ватӑсем калаҫҫӗ. Мӗнле хӳхлесси хуйхӑ мӗн таран пысӑк е пӗчӗк пулнинчен килет.

Ҫынна пытарнӑ чухне ҫичӗ хут сасӑ кӑлараҫҫӗ: ҫуса тасатнӑ хыҫҫӑн; тупӑка хурсан; кил картине ылсе тухсан; кил хапхи умӗнче; урам хапхи умӗнче; ҫӑва ҫине ҫитсен; шӑтӑк умӗнче. Ҫывӑх тӑванӗсене хаклӑ ҫын вилӗмӗ ҫул тӑршшипех хӳхлеттерет. Ун пек чухне вӗсене чара-чара лӑплантараҫҫӗ.

Ҫумпайсем

Виле ҫинчи хӳхлевсем (840-851)

 

833

Йӗп пек ҫӗр ҫурӑлчӗ, йӗп тухрӗ, сан тӗлӗнтӗн кун пӗтрӗ.

Пытарма илсе каяс умӗн каланӑ.

834

Эс сасӑсӑр ан ҫӳре. Кукку та килӗ, чӗкеҫ те килӗ, эс корамӑн, эпӗр корӑпӑр. Онта сассӑр ан ҫӳре.

835

Пехил ту, пехил ту, ача-п(ӑ)чана пехил ту! Пехил ту, пехил ту, ҫуртна-йӗрне пехил ту! Куккук сасси те пулӗ, чӗкеҫ сасси те пулӗ, шӑнкӑрчӑ сасси те пулӗ, санӑн сассуна илтес ҫук. Йытӑ сассипе ан ҫӳре.

Пытарнӑ вӑхӑтра каланӑ.

836

Куккук та килет сассипе, кайӑк та килет сассипе, чӗкеҫ те килет сассипе. Ҫын сассипе ан ҫӳре, йыт сассипе ан ҫӳре. Эпир сана асӑнатпӑр, эсӗ пире ан асӑн. Вӑхӑтлӑ кил те, вӑхӑтлӑ кай. Вӑхӑтсӑр ан ҫӳре.

Тупӑка хурсан сасӑ кӑларнӑ.

837

Куккук килет сассипе,

Эс сассупа килес ҫок!

Шӑпчӑк килет юррипе,

Эс юрласа килес ҫок!

Чӗкеҫ килет чӗлхипе,

Эс чӗлхӳпе килес ҫок!

Шурӑмпоҫ килет шоралса,

Эс шоралса килес ҫок!

Хӗвел тохать хӗрелсе,

Эс хӗрелсе тохас ҫок!

Шывсем юхаҫ шавласа,

Эс шавласа килес ҫок!

 

Пӳртрен илсе тухиччен юрланӑ.

838

Шурӑмпуҫ килӗ ҫуталса,

Шурӑмпуҫ ҫутине курӑпӑр,

Хӗвел тухать хӗрелсе,

Хӗвел ҫуттине курӑпӑр,

Санӑн чӗрӗлӗхне курас ҫук.

Санӑн чӗрӗлӗхне курас ҫук.

Чӗкеҫ килӗ чӗлхепе,

Чӗкеҫ чӗлхине илтӗпӗр,

Санӑн челхӳне илтес ҫук.

 

Пӳртрен илсе тухас умӗн каланӑ.

839

Йытӑ сассипе ан ҫӳре; куккук сассипе, чӗкеҫ сассипе, автан сассипе ҫӳре. Кил-йыша, ҫурта-йӗре пехил ту, выльӑха-чӗрлӗхе пил ту, тырра-пулла пил ту, яла-йыша пехил ту, пехил ту-у-у!

Килтен илсе тухас умӗн каланӑ.

Статьясем

Шырав

Пайсем

Ҫавӑн пекех пӑхӑр