Пилсемпе кӗлӗсем

929-мӗш кӗлӗ

Ҫиччӗшне туса ирттерсессӗн, хӗрӗх кун иртсен, хӗрӗх пӗрмӗш кун каҫхине асӑнса юпа тӑваҫҫӗ. Каҫпала юпа тума выльӑхсем пусса ҫимӗҫсем пӗҫерсе хураҫҫӗ; пуянтараххи прик (пӗр-ик) витре эрех илсе хатӗрлесе хураҫҫӗ. Пурне те хатӗрлесе пӗтерсен вӑрмана юпа касма каяҫҫӗ. Малтан унта кайма сӑрасем, эрехсем, хывма куймаксем хатӗрлесе хураҫҫӗ. Пурне те хатӗрлесе пӗтерсен лаша кӳлсе шӑнкрав ҫакаҫҫӗ те вӑрмана юпа касма каяҫҫӗ. Вӗсен хыҫӗнчен пӗри юлан утпа купӑс каласа пырать. Вӗсем унта кайнӑ чухне ҫапла юрласа каяҫҫӗ:

 

Вӗсем тата нумай юрлаҫҫӗ, анчах эпӗ пурне те пӗлместӗп. Вӗсем вӑрмана ҫитсен лашисене тӑвараҫҫӗ, вара вут чӗртсе яраҫҫӗ те куймаксене, сӑрисене, эрехсене вут кутне лартаҫҫӗ. Вара пӗр ҫӑка касса илсе, пӗр вӗҫне шӳретсе ҫӗре ҫапса лартаҫҫӗ, пӗр пуҫне икӗ пуслӑх укҫа ҫурса хураҫҫӗ. Тата вилнӗ ҫынна ҫиме тесе тенкелсем, сӗтелсем, кӗперсем тӑва-тӑва хураҫҫӗ. Вучӗ йӗри-тавра юрласа, купӑс каласа, ташласа ҫаврӑнаҫҫӗ. Виҫӗ хут вут йӗри-тавра ташласа, юрласа ҫаврӑнсан хываҫҫӗ те киле таврӑнаҫҫӗ. Киле таврӑнсанах сасӑ кӑлармасӑр ӗҫме-ҫиме пуҫламаҫҫӗ. Пирвай виҫҫӗн е тӑваттӑн шыв хӗрне кайса пӗшкӗнсе лараҫҫӗ те ҫапла каласа юрлаҫҫӗ:

 

Сасӑ кӑларса килсен пӳртрисем: «Ӑҫта кайрӑр?» — тесе ыйтаҫҫӗ. Сасӑ кӑларакансем калаҫҫӗ: (вилнӗ ҫын ятне) чӗнме кайрӑмӑр», — теҫҫӗ. Ҫапла калаҫсан-тусан юпана пуҫласа яраҫҫӗ. Вара ҫӗрӗпех ташласа-юрласа ирттереҫҫӗ. Ҫутӑлсан шыв хӗрне кайса хывса килеҫҫӗ; унта илсе кайнӑ савӑтсене пӗрне те каялла илсе килмеҫҫӗ, ҫавӑлтех салатса хӑвараҫҫӗ. Чӑвашсем юпана ҫапла ирттерсе яраҫҫӗ вара.